İstatistiksel analiz yapılmadan önce, verilerin kategorik (nominal, ordinal) ya da sürekli (aralıklı, oransal) olup olmadığına bakılmalıdır. Kategorik verilerde parametrik olmayan istatistikler kullanılırken, sürekli verilerde ise parametrik istatistikler kullanılır.
Bağımlı iki grup ortalaması için Student t testi
Deneklerin önce ve sonra değerleri ortalamaları arasında fark olup olmadığının test edilmesidir
Wilcoxon işaretli sıra testi
Bu testte bağımlı iki grubun ortalamaları değil, ortancaları arasındaki farkın önemli olup olmadığı test edilir. Yani evren medyan farkı hakkındaki hipotezi test eder. Genel olarak, normal dağılım göstermeyen değerler için Wilcoxon testi, t testine göre daha güçlüdür, yani önce ve sonra değerleri arasında fark varsa, daha doğru olarak saptar. Normal dağılım gösteren değerler için her iki testin gücü aynıdır.
Bağımsız iki grup ortalamasının karşılaştırılması
Bağımsız gruplar denince, her grupta farklı deneklerin yer aldığı, bir gruptaki bir deneğin aynı zamanda başka gruplarda da bulunmadığı anlaşılır.
Student t testi
Varyansların homojenliği Levene-F testi kullanarak değerlendirmektedir. P>0.05 ise %5 anlamlılık düzeyinde “varyanslar eşittir” hipotezi kabul edilir. Böylece deney ve kontrol gruplarının varyanslarının homojen olduğu kabul edilir. Varyansların homojenliğinin sağlanması, tip II hatasına karşı araştırmayı korur Student t testi varsayımları sağlanamıyorsa Mann-Whitney U testi ya da Bağımsız iki grupta medyan testi uygulanır.
Bağımsız iki grupta medyan testi
Bağımsız iki grupta medyan testi, iki grubun aynı medyana sahip evrenlerden geldiği şeklindeki hipotezin test edilmesinde kullanılır. Medyan testinin uygulanabilmesi için, verilerin en az ordinal ölçekle ölçülmesi gerekir.
Mann-Whitney U testi
Dağılımı normal olmayan bağımsız iki grup varsa değerlere dönüşüm uygulandığında (dönüştürülmüş değerler normal dağılıyorsa ve yine bu dönüştürülmüş değerlerin varyansı eşitse, t testi uygulanabilir) ve bu iki varsayımdan herhangi birinin sağlanamadığı durumlarda t testinin non-parametrik karşılığı olan Mann-Whitney U testi kullanılır.Bu testte de yapılan, değerlere sıra dönüşümü uygulanması ve ortalamalar yerine ortancaların karşılaştırılmasıdır .
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder