www.istatistiqsel.com

Tıpta uzmanlık için hazırlanan tez çalışmalarında hekimlerin ihtiyaç duyduğu tüm istatistik çalışmaların yönelik uzman ve profesyonel yardım için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Çalısmalarınız word ve excel formatlarında, anlaşılır ve düzenli grafikler ile araştırma konusuna ilişkin akademik yorumlar ile hazırlanmaktadır.

Medikal istatistik çalışmalarının değerlendirilmesi

TIBBİ YAYINLARIN EPİDEMİYOLOJİK ve İSTATİSTİKSEL ANALİZİNDEKİ SORUNLAR ve YAPICI ELEŞTİRİ YAKLAŞIMININ YAYIN ve DERGİ KALİTESİ ÜZERİNE ETKİSİ *

• Tıpta alanında yapılan araştırmaların epidemiyolojik yöntemlere göre dağılımı, araştırmalarda en çok kesitsel (% 82,0) ve vaka-kontrol (%41,0) yöntemlerinin kullanıldığı saptanmıştır.

• En çok eksikliği saptanan durum hastalardan bilgilendirilmiş onay alındığına dair bilgi bulunmamasıdır. Daha az sıklıkla etik kurul onay bilgisi olmaması, hipotezin sınanamaması, grafikler ve kontrol grubunun seçilmesiyle ilgili sorunlar gelmektedir.

• Çalışmalarda % 22,1 oranında randomizasyon gerekli iken, ilk değerlendirme verilerine göre sadece % 6,3 olguda randomizasyon yapıldığı belirtilmiştir (P:0.000).

• Çalışmalarda % 23,9 oranında verilen literatür bilgisinin güncellenme ya da yeni tarihli kaynak eklenme ihtiyacı saptanmıştır.

• İlk değerlendirme sonucu ve yapıcı eleştiri sonucunda düzeltilen yazının tablo değerlendirme sonuçları birlikte verilmektedir. Araştırmalarda görülen en büyük eksiklik, özellikle araştırma hipotezini açıklayacak tabloların yazılamaması (% 73,4), istatistiksel testlerin doğru seçilememesi ve istatistiksel değerlendirmelerin doğru biçimde yapılamamasıdır (% 75,2).

• Yapıcı eleştiriler ile son değerlendirmede bu eksiklikler büyük oranda ve istatistiksel olarak anlamlı derecede azaltılmış, tablolar, istatistiksel test ve değerlendirmeler için düşünülen eksiklik oranları % 29,3’e düşürülmüştür. İstenen düzeltmelerin ve değişikliklerin yapılmadığı çalışmalar çok büyük oranda reddedilmiştir. 

* Dr. DEMİRBAĞ Ali E.,Medikal Onkoloji Bilim Uzmanı, Türk Tıp Dizini, s. 171 vd.


www.istatistiqsel.com/#!veri-analizi

Tez çalışmalarında hipotez kurma

Tez konusu seçilip, sınırları belirlendikten sonra bir hipotez kurulmalıdır. Hipotez; okuma sırasında hangi bilgilerin alınıp, hangilerinin dışarıda bırakılacağı belirleyecektir. Hipotez; ilk okumada edinilen bilgiler ve yapılan akıl yürütmeler sonucunda olası veya doğru kabul edilen ve henüz kanıtlanmamış bir öneridir.

Bu öneri araştırmanın hipotezini ifade eder. Henüz doğruluğu sınanmamış bir öneri olan hipotez, basit ve açık bir ifadeyle, ya bir düz cümle, ya da soru cümlesi şeklinde olabilir. Bundan sonra bütünüyle hipotezin test edilmesine yönelinir. Eğer toplanan ve işlenen veriler hipotezi doğrulamakta ise, araştırmanın temel önerisi doğrulanmış olur. Ancak araştırma sonuçlarının hipoteze ters düşmesi de araştırmanın bilimsel olmadığı anlamına gelmez. Çünkü bu alanda böyle bir hipotezin doğru olmadığı ispatlanarak, daha sonra konuyu yeniden inceleyecek olanlara yol gösterilmiş olacaktır.

Hipotezleri şu şekilde örneklendirebiliriz;

KONU: İşletmelerde iş görenlerin verimliliğinin arttırılması

1. Düz Cümle Hipotez (İşletmede iş görenlerin verimliliğini arttırmak için iyi bir ödüllendirme sistemi kurulmalıdır.).

2. Soru Cümlesi Hipotez (İyi bir ödüllendirme sistemi işletmede iş görenlerin verimini arttırır mı?).

Verilerin Toplanması Ve İstatistiksel Analiz

• İyi bir anket/araştırma formu iyi veri toplanmasının garantisidir.
• Veri toplama
• Düzenli ve gelişmiş bir veri formu hazırlanması
• Soruların açık uçlu ve yansız olması
• Cevap oranlarının arttırılması
• Gözlemciler arası (inter-observer) ve gözlemci içi (intra-observer) güvenilirlik (reliability) analizi
• Geçerlilik (validity) analizi
• Standart referanslar ile teşhis ve prosedürlerin kodlanması (ör: ICD).
• Denek büyüklüğü ve güç (sample size ve power) hesaplamaları
• Randomizasyon/Körleme/Gizlilik
• Hedef (end point/outcome) ölçümü
• Analiz birimlerinin seçilmesi
• Karıştırıcı (confounding) faktörlerin kestirimi, ve buna göre ayarlamalar
• Değişkenlerin sınıflaması, bağımsız ve bağımlı değişkenlerin tanımı
• Değişkenlerin mümkün olduğunca ölçülebilir olmasının sağlanması
• Verinin tipine göre (numerik, nominal, ordinal) uygun istatistik yöntemler

Tıp uzmanlık tezleri

Tıp alanında ihtiyaç duyulan araştırmaların ve uzmanlık tezlerinin istatistiksel analizleri konusunda uzman kadromuz ile hizmet vermekteyiz. Finans sektöründe görev yapan Yıldız Teknik Üniversitesi İstatistik bölümü mezunu yöneticimizin gözleminde bugüne kadar 100’ün üzerinde tıp çalışmasının analizlerini gerçekleştirdik. Çalışmaları, Çapa Tıp Fakültesi Çocuk Bölümü, Çapa Tıp Fakültesi Göz Bölümü, Şişli Etfal Hastanesi, Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi, Medipol Hastanesi Diş Bölümü, Göztepe Hastanesi, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara Üniversitesi Hastanesi, Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi kurumlarında görev yapan hekimler için gerçekleştirdik.

http://www.istatistiqsel.com/

Tıp ve istatistik

İstatistik, betimleyici sözcüklerin matematiksel ifadesidir. Medikal istatistiğin, bilimsel literatürün yaklaşık yarısında en az bir istatistiksel hatanın saptanması, temel istatistiğin yeterince bilinmediği ve kavramların yanlış kullanıldığının kanıtıdır. Ayrıca günümüzde de hataların aynı oranda devam etmesi, ülkemizde de benzer sonuçlarla karşılaşılması, durumda hala kayda değer bir iyileşmeden söz edilemeyeceğini göstermektedir. Kötü yürütülmüş olan bir tedavi araştırması, çalışmadan vazgeçilmesi ile kıyaslandığında, her bakımdan daha zararlı sonuçlara götürür.

İstatistiğin yanlış kullanılması, medikal istatistiğin etik kurallarının ihlalidir, kaynak ve hasta açısından israf yanında, yanlış sonuçların yayınlanması gelecekte başka araştırmacıların bu konuda gereksiz gayretlerine neden olur. Tıp alanında kullanılan pek çok girişimin endikasyonları olduğu gibi,  medikal istatistikte de anlamlılık testlerinin kullanılma ve ortaya çıkacak P değerlerinin de yorumlanma endikasyonları vardır.

1974 yılında “British Medical Journal”, “Canadian Medical Association Journal”, “Lancet”, “Journal of the American Medical Association” ve “New England Journal of Medicine” dergilerinde yayınlanan 404 makalede 757 istatistiksel yöntemin kullanıldığı, bunların % 51’inin anlamlılık testleri olduğu saptanmıştır. Tıp dergilerinde  medikal istatistik  standartının yükseltilmesi için pozitif aksiyona ihtiyaç vardır. İstatistiksel hataların önlenmesi için çeşitli çalışmalar yapılmış, bilimsel çalışmalarda kullanılacak istatistiğin seçilmesi  ve yayınlarda rapor edilmesi konusunda  çeşitli tablolar, yönergeler hazırlanmıştır ve her bir derginin yazım kuralları bölümünde belirtilmektedir.   

Veri Analizi *

Veri analizi sürecinde istatistiksel yöntem ve tekniklerin uygulanması, bilgisayarın hayatımızda
olmadığı ya da bu yöntem ve tekniklerin kullanımına yönelik yazılımların üretilmediği dönemlerde,
özellikle sosyal bilimciler için teorik istatistik  bilgisi gerektiren bir aşama olup bir hayli zaman
almaktaydı.

Günümüzde bilgisayar kullanımının yaygınlaşmasıyla, her alanda olduğu gibi bu alanda da paket
programların piyasaya sürülmesi veri analizi sürecini oldukça kolaylaştırmaktadır. Gün geçtikçe
üretici firmaların rekabetçi bir anlayışla bu alandaki programları geliştirip daha yeni sürümlerle ve
daha profesyonel yazılımlarla karşımıza çıkması, araştırmacıların üzerinden büyük bir yük almakta ve
kısa bir süre içerisinde istenilen istatistiksel analizlerin yapılmasına olanak sağlamaktadır.
Peki veri nedir? Veri, nesneler ve nesnelerin niteliklerinden oluşan bir kümedir. Örnek olarak kayıt
(record), varlık (entity), örnek (sample, instance), nesne için kullanılabilir. Nitelik (attribute) bir
nesnenin bir özelliğidir. Örnek olarak boyut (dimension), özellik (feature, characteristic) olarak da
kullanılırç Nitelikler ve niteliklere ait değerler bir nesneyi oluşturur. Uygulamalarda toplanan veri
yetersiz, tutarsız ya da gürültülü olabilir.

Peki veri nedir? Veri, nesneler ve nesnelerin niteliklerinden oluşan bir kümedir. Örnek olarak kayıt
(record), varlık (entity), örnek (sample, instance), nesne için kullanılabilir. Nitelik (attribute) bir
nesnenin bir özelliğidir. Örnek olarak boyut (dimension), özellik (feature, characteristic) olarak da
kullanılırç Nitelikler ve niteliklere ait değerler bir nesneyi oluşturur. Uygulamalarda toplanan veri
yetersiz, tutarsız ya da gürültülü olabilir.

Günümüzde verilerin büyük hacimlere ulaşması ve bunun daha kısa süreler içinde katlanarak artması ve karmaşıklaşması, çalışmalarımızda daha kapsamlı ancak kolay kullanılabilen ve yenilenen teknolojilerle uyumlu yazılımlara duyulan gereksinimi de artırmaktadır. Daha büyük veri kaynaklarından hemen her

formatta veri okuyabilen, en gelişmiş veri analizi tekniklerini barındıran, hızlı ve doğru analizlerle
ayrıntılı ve çok çeşitli grafikler ve raporlar üretebilen yazılımların  istediğimiz sonuçlara kolaylıkla
ulaşmamızda çok büyük yardımları olmaktadır.

Veri analizi süreci, bilimsel araştırma sürecinin en önemli basamaklarından biridir.  Bu süreçte
toplanılan  veriler amaca uygun istatistiksel teknikler ile işlenir veya analiz edilir. Son zamanlarda
şirketler etkinlik ve verimliliklerini artırabilmek ve karar mekanizmalarını güçlendirebilmek için veri
kalitesi ve bütünlüğüne verdikleri değeri ve zamanı artırmaktadır. Bunun nedeni, veri kalitesi ve
bütünlüğünün firmalara katmakta olduğu değerin farkındalık yaratmasıdır. Veri kalitesi ve
bütünlüğünün sağlayacağı değerler/faydalar aşağıdaki şekilde özetlenmektedir: Veri Analizi Eğitimi,
Veri Kalitesi Kontrolü, Gelir Güvencesi, Veri Analizi ve Değerlendirmesi, SAS 99/Fraud Analizleri
ve Maliyet Düşürme.

* Eliza Natasa Artinyan Deloitte Türkiye Kurumsal Risk Hizmetleri


www.istatistiqsel.com

Tez Analizi

Merhaba,

Tıp alanında ihtiyaç duyulan araştırmaların ve uzmanlık tezlerinin istatistiksel analizleri konusunda uzman kadromuz ile hizmet vermekteyiz.

http://www.istatistiksel.com/

Analize başlamadan önce araştırılacak konunun, ilişkilerin ve araştırmayı yönlendiren değişkenlerin
çok iyi anlaşılması gerekmektedir. Öncelikle araştırma konusunun iyi anlaşılabilmesi, veri setindeki
değişkenlerin neyi temsil ettiklerini tespit edebilmek için kısa bir bilgilendirme gerekmektedir. Tezinizde
araştıracağımız konuların tamamını birlikte belirledikten sonra çalışmanız, hipotezleriniz ve aradığınız
değişkenler arası ilişkiler gözden geçirilerek verilerin frekans tabloları çıkartılır. Verilerin dağılımlarına bağlı
olarak gerekli istatistiksel analiz metotlarını belirlenir ve analizi gerçekleştirilir. Tıp Fakültesi Uzmanlık tezlerinde
sıkça kullanılan iki veya daha fazla değişkenin arasındaki ilişkinin anlamlılığına ve derecesine ilişkin
istatistiksel veri analizi sonuçları tablolar, destekleyici grafikler ve yorumları ile birlikte Excel veya Word
formatında raporlanır. Çalışmanın tüm aşamaları bir CD ile adresinize gönderilir.

Bilgisayar teknolojileri ve istatistik

20. yüzyılın ikinci yarısında bilgisayarların hesaplamagücü ve hızının inanılamayacak bir şekilde artması ve bilgisayar kullanımıyaygın bir hale gelmesi istatistik biliminin pratik uygulaması ve hatta teorikgelişmesi üzerine çok büyük etki yapmıştır. Pratik istatistik hesaplamanın çokzor olması dolayısıyla veri analizi devamlı olarak hesaplamanınkolaylaştırılması üzerine odaklanıp daha çok doğrusal modellere dayanmıştır.Çok yaygın kullanılan ve çok güçlü bilgisayarların kullanılmaya başlanılması vesayısal algoritmaların geliştirilipbilgisayar yazılımları geliştirilmesi ile yeni doğrusal olmayan modeller(örneğin doğrusalolmayan regreyon, genelleştirilmiş doğrusal modeller, çok-seviyelimodel gibi) pratiktekullanılmaya başlanmıştır.

Bilgisayar devrimi tekrarörnekleme yöntemi, özyüklemeyöntemleri, Gibbsörneklemesi, permütasyontestleri gibi çokbilgisayara dayanan teknikler kullanılmaya başlamıştır. Diğer taraftanistatistik gibi temeli ileri matematiğe bağlı olmayan ve büyük bilgisayargücüne dayanan (yapay sinir ağları veya veri madenciliği gibi)araştırma ve pratik veri inceleme yöntemleri gelişmiştir.

İstatistik biliminin geleceği 20. yüzyıl başındaki teorik gelişmelerdensonra, daha empirik ve pratik biryaklaşım haline gelmektedir. Bu yaklaşımda genel hesaplama yazılım ve paketlereistatistik yöntemlerinin eklenmeleri (örneğin kutuzzilim programlarınınistatistiksel bölümleri) ve özel şekil de hazırlanmış istatistikselpaketlerinin yaygınşekilde kullanılabilmesi büyük bir rol oynayacağı şüphesizdir.

Rönesans Kumarbazı

Cardano'nun matematikle ilgili ilk büyük kitabı "Ars Magna" 1545 yılında, Kopernik'in gezegenler sistemine ilişkin keşiflerini yayınladığı, Vesalius'un anatomi üzerine incelemesini yazmakta olduğu sırada basılmıştı. Artı (+) ve Eksi (-) işaretlerinin ilk kez Robert Recard adlı bir İngilizin Grounde of Artes adlı eserinde görünmesine yalnızca beş yıl vardı. 17 yıl sonra Whetstone of Witte adlı İngilizce bir kitapta eşittir (=) işareti kullanılacaktı, çünkü hiçbir iki şey, birbirine, bir çift paralel çizgiden daha eşit olamazdı.

Ars Magna Rönesans döneminin cebire yoğunlaşan ilk büyük eseriydi. Cardano burada doğrudan doğruya üçüncü ve dördüncü dereceden denklemlerin çözümüne girmiş, hatta sayı sistemine geçilmesinden önce çoğu insanın gizemli bulduğu negatif sayıların kare kökleri ile bile boğuşmuştu.

Cardano büyük bir Rönesans kumarbazıydi ve kumarla ilgili en büyük incelemesinin başlığı "Liber de Ludo Aleae" idi. Bu kitap olasılığın istatistiksel ilkelerini geliştirme yolunda harcanmış ilk ciddi çaba olmuştur.

24 Eylül 1501 yılında Pavio'da doğan Gerolamo Cardano, basılmış 131 eser kaleme almış,170 çalışmasını baskıya vermeden yaktığını söylemişti ve 25 Eylül 1576 yılında Roma'da öldüğünde arkasında el yazması 111 çalışma bırakmıştı.

Populasyon

Belli karakterleri ortak olan birimlerin oluşturduğu topluluğa populasyon denir.
Populasyonu oluşturan birimlerin sayısı populasyon genişliği olarak (N) bilinir ve araştırmacının alanına göre küçülenbilir veya büyüyebilir.
Bir populasyon üzerinde yapılan çalışmalarda populasyona ait tüm obje ve bireyleri teker teker incelemek çoğu zaman mümkün olmadığı için
populasyondan belirli yöntemler ile alınan örnekler üzerinde çalışılır.

Carl Friedrich Gauss

1777 yılında dünyaya gelen dahi çocuk Carl Friedrich Gauss, henüz 18 yaşında iken 17 kenarlı çokgen geometrisinde büyük bir buluş yaptı. Matematikçi olarak ünü kendisini dünya çapında bir şahsiyet yaptı. Napolyon ve Fransız ordusu 1807 yılında Göttingen’e yaklaşırken tüm zamanların en büyük matematikçisi Gauss orada yaşıyor diye, askerlerine şehre zarar vermemelerini emretti..

Değişken

Gözlemden gözleme değişik değerler alabilen objelere, özellikleri ya da durumları ifade etmek için kullanılan kavramdır.

Nicel (Kantitatif) Değişken: Değişik derecelerde az ya da çok değerler alabilen değişkendir. Yaş, ağırlık, zeka seviyesi, hava sıcaklığı, hız, nüfus vb.

Nitel (Kalitatif) Değişken: Bu değişkenler gözlemden gözleme farklılık gösterirler, ancak bu farklılık derece yönünden değil kalite ve çeşit yönündendir. Cinsiyet, medeni durum, göz rengi, din, milliyet vb.

Süreksiz Değişken: Bu değişkenler miktar yönünden değişiklik yerine tür yönünden değişiklik gösterir. Dolayısıyla bir obje ya da birey bir özelliğe sahiptir ya da değildir. Cinsiyet, medeni durum gibi. Birinin diğerine göre daha çok veya az olması mümkün değildir. Nitel değişkenlerin hemen hepsi süreksiz dğişkendir.

Sürekli Değişken: İki ayrı ölçüm arası kuramsal olarak sonsuz parçaya bölünebilir. Yaş, uzunluk ve ağırlık gibi.

Diyofantus

M.S. 250 yılı civarında İskenderiye'li matematikçi Diyofantus rakamlara karşılık gelen harflerin yerine gerçek rakamlardan oluşan bir sistemin üstünlüklerini anlatan bir inceleme kitabı yazmıştı. Diyofantus simgesel cebir fikrini oldukça ileri bir noktaya taşımış ancak sonuçlandıramamıştı. "4=4x+20" gibi saçma bir denklemi çözmenin imkansızlığından söz etmişti. Denklem x'in negatif bir sayı olmasını gerektiriyordu ancak Diyofantus sıfır kavramından habersiz olduğu için negatif sayı ona mantık açısından imkansız görünüyordu.
Matematik tarihçisi Herbert Warren Turnball'a göre bir eski Yunan epigramında Diyofantus ile ilgili şunlar yazmaktadır.. "Çocukluğu yaşamının 1/6'sı kadar sürdü, bundan 1/12 sonra sakalı çıktı, 1/7 sonra evlendi ve oğlu 5 yıl sonra doğdu, oğlu babasının yarı yaşına kadar yaşadı ve baba oğlundan 4 yıl sonra öldü.. Diyofantus öldüğünde kaç yaşındaydı?

Analitik Düşünce

Düşünme sürekli bir davranış olduğu için çoğunlukla yapılandırma gereği duyulmadan bilişsel tarz (cognitive style) kullanılarak gerçekleştirilir. Ancak, bazı durumlarda düşünme özel bir davranış olarak, bir sisteme uyularak yapılır. Analitik düşünme, bilgi ve kanıt toplama (bilgi toplama), mevcut durumu veya sorunu tanımlama (formüle etme), çözüm/karar alternatiflerini belirleme (alternatifleri belirleme) ve seçenekler arasından tercih yapma (karar verme) aşamalarını izler.