Medikal istatistik çalışmalarının değerlendirilmesi

TIBBİ YAYINLARIN EPİDEMİYOLOJİK ve İSTATİSTİKSEL ANALİZİNDEKİ SORUNLAR ve YAPICI ELEŞTİRİ YAKLAŞIMININ YAYIN ve DERGİ KALİTESİ ÜZERİNE ETKİSİ *

• Tıpta alanında yapılan araştırmaların epidemiyolojik yöntemlere göre dağılımı, araştırmalarda en çok kesitsel (% 82,0) ve vaka-kontrol (%41,0) yöntemlerinin kullanıldığı saptanmıştır.

• En çok eksikliği saptanan durum hastalardan bilgilendirilmiş onay alındığına dair bilgi bulunmamasıdır. Daha az sıklıkla etik kurul onay bilgisi olmaması, hipotezin sınanamaması, grafikler ve kontrol grubunun seçilmesiyle ilgili sorunlar gelmektedir.

• Çalışmalarda % 22,1 oranında randomizasyon gerekli iken, ilk değerlendirme verilerine göre sadece % 6,3 olguda randomizasyon yapıldığı belirtilmiştir (P:0.000).

• Çalışmalarda % 23,9 oranında verilen literatür bilgisinin güncellenme ya da yeni tarihli kaynak eklenme ihtiyacı saptanmıştır.

• İlk değerlendirme sonucu ve yapıcı eleştiri sonucunda düzeltilen yazının tablo değerlendirme sonuçları birlikte verilmektedir. Araştırmalarda görülen en büyük eksiklik, özellikle araştırma hipotezini açıklayacak tabloların yazılamaması (% 73,4), istatistiksel testlerin doğru seçilememesi ve istatistiksel değerlendirmelerin doğru biçimde yapılamamasıdır (% 75,2).

• Yapıcı eleştiriler ile son değerlendirmede bu eksiklikler büyük oranda ve istatistiksel olarak anlamlı derecede azaltılmış, tablolar, istatistiksel test ve değerlendirmeler için düşünülen eksiklik oranları % 29,3’e düşürülmüştür. İstenen düzeltmelerin ve değişikliklerin yapılmadığı çalışmalar çok büyük oranda reddedilmiştir. 

* Dr. DEMİRBAĞ Ali E.,Medikal Onkoloji Bilim Uzmanı, Türk Tıp Dizini, s. 171 vd.


www.istatistiqsel.com/#!veri-analizi